رسیدگی به تراکنش های بانکی چگونه انجام می‌شود؟

امروزه تشخیص مالیات بر اساس رسیدگی به تراکنش های بانکی به عنوان روش و منبع مالیاتی جدید شناخته می شود. بر اساس بند ج ماده 169 مصوب 1393/04/31 اطلاعات مختلف مربوط به تراکنش های بانکی اشخاص حقیقی و حقوقی باید در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار گیرد تا بتوان از این اطلاعات برای شناسایی مالیات برای استفاده سازمان امور مالیاتی در سال های اخیر از این فرصت قانونی به خوبی استفاده کرده و با بررسی این معاملات مبالغ و درآمد مالیاتی قابل توجهی را جمع آوری کرده است. به گونه ای که سازمان امور مالیاتی با بررسی 8000 پرونده مالیاتی موفق به اخذ 24 هزار میلیارد تومان مالیات شده است.

در حال حاضر ماده 169 مکرر که اجازه پردازش تراکنش های بانکی را می داد در سال 1393 تصویب شد و تاریخ اجرا آن سال 1394 است اما چرا سازمان امور مالیاتی از سال 1390 اقدام به شناسایی مالیات بر اساس تراکنش های بانکی کرده و به نوعی این امر را انجام داده است. قانون عطف به ماسبق است؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که دسترسی به اطلاعات تراکنش های بانکی بارها طبق ماده 169 با روش و راهکار جدید صورت گرفته است. در حالی که مجوز اخذ مالیات از طریق تراکنش های بانکی بر اساس ماده 231 قانون مالیات های مستقیم مصوب 27/11/1380 و ماده 30 قانون مالیات بر ارزش افزوده از تاریخ 01/07/1387 می باشد. با توجه به اینکه طبق ماده 157 سازمان امور مالیاتی سازمان امور مالیاتی می تواند حداکثر تا 5 سال از تاریخ تسلیم اظهارنامه نسبت به صدور برگ تشخیص مالیات تکمیلی اقدام نماید، لذا اطلاعات بانکی دریافتی را در مهلت مقرر در این ماده مورد بررسی قرار داده است. 157 سازمان امور مالیاتی. و اقدام به تعیین مالیات کرده است.

نحوه انجام تراکنش های بانکی

سازمان امور مالیاتی به منظور رسیدگی به تراکنش های بانکی بر اساس دستورالعمل شماره 16/99/200 مورخ 1399/01/31 نسبت به تعیین مالیات اقدام می نماید. که این بخشنامه جایگزین بخشنامه های قبلی شده است.

چه تراکنش های بانکی پردازش نمی شوند؟

• طبق دستورالعمل، اگر مجموع وجوه واریز شده به حساب بانکی شخص (اعم از حقیقی یا حقوقی) با میزان درآمد اعلام شده در اظهارنامه و دفاتر مطابقت داشته باشد، رسیدگی به این حساب ها ارتباطی ندارد.
• اگر حساب های بانکی وجود داشته باشد که قبلاً در اظهارنامه مؤدی یا دفاتر مؤدی اظهار شده است، بررسی مجدد تراکنش های بانکی موضوعیت ندارد. حتی اگر در زمان بررسی اولیه، حسابرس مالیاتی متوجه عدم تطابق میزان وجوه واریز شده به حساب ها با درآمد اعلامی نشده باشد.

4 روش انجام تراکنش های بانکی

در صورت وجود حساب‌های بانکی که دو شرط فوق را ندارند، سازمان مالیاتی باید برای رسیدگی به تراکنش های بانکی اقدام کند. طبق دستورالعمل فوق، چهار حالت رسیدگی وجود دارد که فقط در نحوه دعوت از صاحب حساب و فرآیند رسمی تشخیص تفاوت ایجاد می کند، اما تفاوت خاصی در ماهیت رسیدگی و نحوه حسابرسی ایجاد نمی کند. .

مورد اول: اشخاص حقیقی و حقوقی دارای پرونده در نظام مالیاتی

در صورتی که تراکنش های بانکی دریافتی متعلق به اشخاص حقوقی یا حقیقی باشد که دارای پرونده در نظام مالیاتی هستند، بلافاصله و حداکثر ظرف مدت پنج روز کاری پس از دریافت اطلاعات تراکنش های بانکی، طبق نظر کمیته، این امر باید انجام شود. . اطلاعات باید در اختیار گروه ویژه رسیدگی به تراکنش های بانکی قرار گیرد.

مورد دوم: اشخاص حقیقی دارای بیش از یک پرونده مالیاتی

در صورتی که تراکنش های بانکی دریافتی متعلق به شخص حقیقی دارای بیش از یک پرونده در نظام مالیاتی باشد، حداکثر ظرف مدت دو هفته پس از دریافت اطلاعات تراکنش های بانکی، با دعوت نامه کتبی صاحب حساب یا صاحبان آن، اخذ توضیحات در نوشته خود در خصوص تراکنش های بانکی دریافتی و ارتباط آنها با هر یک از پرونده های مالیاتی خود، تحقیقات لازم را انجام داده و فرم پیوست شماره یک را که به امضای طرفین رسیده است، بنا به دستور مدیرکل، تهیه و تنظیم نموده است. امور مالیاتی، این اطلاعات باید مرجع گروه ویژه رسیدگی به تراکنش های بانکی باشد.

در صورتی که مؤدی در اجرای این بند از امضای فرم شماره یک خودداری و یا حداکثر ظرف مدت پنج روز از تاریخ ابلاغ دعوت نامه به اداره امور مالیاتی مراجعه ننماید و یا دسترسی به مؤدی امکان پذیر بوده است. به هر دلیلی امکان پذیر نیست، موارد مندرج در متن فرم شماره یک به امضای مأمور یا مأموران مالیاتی مربوطه خواهد رسید. سپس فایل تشکیل شده به همراه اطلاعات تراکنش های بانکی پیوست بنا به دستور مدیرکل امور مالیاتی در اختیار گروه ویژه رسیدگی به تراکنش های بانکی قرار می گیرد.

حالت سوم: اشخاص حقیقی و حقوقی فاقد پرونده مالیاتی

در صورتی که تراکنش های بانکی ورودی متعلق به اشخاص حقیقی و حقوقی فاقد پرونده در نظام مالیاتی کشور باشد، حداکثر ظرف مدت دو هفته پس از دریافت اطلاعات تراکنش های بانکی، بررسی های لازم انجام و با دعوت از صاحب حساب یا مالکان نسبت به تعیین موضوع فعالیت خود و تکمیل فرم شماره دو ضمیمه اقدام و رعایت دستورالعمل های مربوطه در خصوص ثبت و تشکیل پرونده برای اشخاص مذکور حسب مورد. سپس بر اساس دستور کمیته، اطلاعات تراکنش های بانکی دریافتی در اختیار گروه ویژه رسیدگی به تراکنش های بانکی قرار می گیرد.

در صورت امتناع این افراد از حضور حضوری یا ارسال پاسخ کتبی ظرف مدت پنج روز کاری در پاسخ به دعوتنامه کتبی ادارات اطلاعات و خدمات مالیاتی، ادارات مذکور موظفند اطلاعات لازم را جمع آوری و فرم پیوست را تهیه نمایند. شماره دو. ، نسبت به ثبت نام و تشکیل پرونده برای اینگونه افراد و سپس با نظر کمیته، اطلاعات تراکنش های بانکی را در اختیار گروه ویژه رسیدگی قرار دهد.

مورد چهارم: شخصی که ادعا می کند این معاملات متعلق به شخص دیگری است

از آنجایی که بر اساس ادعای اشخاص حقیقی، اطلاعات تراکنش های بانکی دریافتی این افراد مربوط به شخص دیگری بوده و طرف مقابل نیز کتباً این موضوع را اعلام کرده است و هیچ گونه سند و مدرک و دلیلی برای رد وجود ندارد. در این خصوص اقدامات لازم در راستای مقررات قانونی انجام شود. باید برای فرد جدید انجام شود.

“هدف سازمان فقط کسب درآمد مالیاتی نیست و بررسی قانون پولشویی نیز یکی از اهداف برخورد با حساب های بانکی است”

بند 5 دستورالعمل: از آنجایی که تراکنش های بانکی دریافتی می تواند ناشی از معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی باشد، لذا رعایت مفاد دستورالعمل کشف معاملات و عملیات مشکوک و نحوه گزارش آن به مالیات. سازمان امور و اعلام محرمانه بودن گزارش به دفتر بازرسی ویژه. مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی حسب مورد اجباری خواهد بود.

نحوه تعیین میزان فروش یا درآمد از طریق تراکنش های بانکی

طبق دستورالعمل متوجه می‌شویم که از دیدگاه سازمان، میزان وجوه واریز شده به حساب‌های بانکی حاصل درآمد حاصل از فروش کالا یا ارائه خدمات است. به استثنای معاملاتی که جنبه درآمدی ندارند یا مالیات آنها قبلاً دریافت شده است (مانند درآمد ارث) یا بخشی از درآمدی است که باید به روش دیگری مشمول مالیات شود (درآمد اجاره املاک یا درآمد حقوق)

12 تراکنش بانکی که به عنوان درآمد فروش یا خدمات در نظر گرفته نمی شود

1. معاملات بانکی مربوط به اعضای هیئت مدیره و سهامداران اشخاص حقوقی با تایید شخص حقوقی مورد نظر
2. دریافت و پرداخت مربوط به حقوق شارژ
3. دریافت و پرداخت به حساب اقوام (در صورتی که ماهیت درآمد آن توسط سازمان امور مالیاتی ثابت نشده باشد)
4. دریافت تسهیلات بانکی
5. انتقال بین حساب های شخصی
6. انتقال بین حساب های شرکا در مشاغل مشارکتی
7. درخواست های پرداخت به حساب افراد توسط کارفرما با تایید کارفرمای مربوطه.
8. دریافت و پرداخت سهامداران و اعضای هیئت مدیره اشخاص حقوقی که طرف مقابل آنها در حسابهای دریافتنی و پرداختنی (شرکای فعلی) در دفاتر شخص حقوقی مشخص شده است.
9. وام و سپرده دریافت و پرداخت
10. دریافتهای ناشی از غرامت
11. حواله بین حساب های بانکی افراد در صورت عدم ارتباط با درآمد
12. مبلغ دریافتی و پرداختی افراد به عنوان واسطه با توجه به فضای کسب و کار اشخاص حقیقی (در صورتی که ماهیت درآمدی آن توسط سازمان امور مالیاتی ثابت نشده باشد)

کدام تراکنش ها درآمد هستند اما در انجام تراکنش های بانکی مشمول مالیات نمی شوند؟

1. معاملات بانکی که ماهیت درآمدی دارند. اما با رعایت مقررات پرداخت مالیات، معاف یا مشمول مالیات مقطوع یا نرخ صفر یا آن مالیات از مبدا کسر می‌شد.
2. معاملات بانکی که ماهیت درآمدی دارند. اما قبلاً در محاسبه مالیات لحاظ شده است.
3. معاملات مربوط به قبل از سال 1394 که مبلغ آن کمتر از 150 میلیون ریال است به استثنای تراکنش های مربوط به حساب بانکی

جمعبندی 

امروزه تشخیص مالیات بر اساس رسیدگی به تراکنش های بانکی به عنوان روش و منبع مالیاتی جدید شناخته می شود. سازمان امور مالیاتی به منظور رسیدگی به تراکنش های بانکی بر اساس دستورالعمل شماره 99/16/1399 مورخ 31/01/1399 نسبت به تشخیص مالیات اقدام می نماید. که این بخشنامه جایگزین بخشنامه های قبلی شده است.