انواع هزینه ها در حسابداری و نحوه ثبت سند هزینه

یکی از مفاهیم مهم در تجارت و به تبع آن در حسابداری مفهوم بهای تمام شده است. هر کسب و کاری به دنبال کنترل و کاهش هزینه ها برای بهبود عملکرد است. بنابراین، دانستن ماهیت هزینه، شناسایی و تفکیک آن بسیار مهم است. در این مقاله شما را با ماهیت بهای تمام شده در حسابداری، انواع بهای تمام شده و نحوه ثبت سند بهای تمام شده آشنا می کنیم. پیش از این به اهمیت ثبت اسناد در حسابداری اشاره کردیم. امروز با مقاله ثبت حسابداری بهای تمام شده از سری مقالات آموزش رایگان حسابداری همراه ما باشید.

هزینه در حسابداری چیست؟

یک واحد اقتصادی باید در طول فعالیت های اقتصادی خود (اعم از صنعت، تجارت، بازرگانی یا خدمات) برای دستیابی به درآمد هزینه کند. به این هزینه ها هزینه می گویند. ماهیت حساب هزینه یک حساب بدهکار و یک حساب موقت است. به عبارت دیگر، مانده حساب هزینه به دوره مالی بعدی منتقل نمی شود. اطلاعات بیشتر در مورد ماهیت کلی حساب ها در حسابداری را اینجا بخوانید.

منظور از کنترل هزینه چیست؟

از آنجایی که افزایش درآمد برای شرکت سود به همراه دارد، افزایش بیش از حد بهای تمام شده باعث زیان شرکت می شود. یکی از مهمترین اهداف هر گروه اقتصادی کسب بیشترین سود در هر دوره مالی است. این امر با افزایش درآمد و کاهش یا کنترل هزینه ها امکان پذیر است. شناسایی و طبقه بندی هزینه ها از پرداخت هزینه های اضافی جلوگیری می کند. این موضوع هزینه های اجتناب ناپذیر را کنترل و ثابت نگه می دارد.

طبقه بندی هزینه ها بر اساس نوع فعالیت اقتصادی

در هر کسب و کاری، هزینه ها بر اساس نوع فعالیت اقتصادی طبقه بندی می شوند. به عنوان مثال هزینه های یک واحد تولیدی با هزینه های یک واحد تجاری یا خدماتی متفاوت است.

هزینه ها نیز متاثر از تغییرات واحدهای اقتصادی است. بر این اساس هزینه های کلیه مجتمع های اقتصادی به دو دسته کلی زیر تقسیم می شوند:

♦ هزینه ثابت: هزینه هایی که در یک دوره طولانی تغییر نمی کنند. این هزینه ها ربطی به میزان تولید یا عرضه محصولات (کالا و خدمات) ندارد. مانند هزینه اجاره محل کار

♦ هزینه متغیر: هزینه هایی که به میزان تولید یا عرضه محصولات (کالاها و خدمات) بستگی دارد. کاهش یا افزایش میزان تولید یا عرضه کالا و خدمات در کاهش یا افزایش این هزینه ها موثر است. مثلاً یک کارگاه تولیدی در یک هفته ساعت کاری خود را از 8 ساعت به 12 ساعت تغییر داده است. اضافه کاری کارگران بخشی از هزینه های متغیر گروه است.

هزینه های ثابت و متغیر به دو دسته زیر تقسیم می شوند:

• طبقه بندی کلی هزینه ها برای کلیه واحدهای اقتصادی
• طبقه بندی هزینه ها در واحدهای تولیدی

طبقه بندی هزینه ها در واحدهای اقتصادی

این طبقه بندی تقریباً برای همه واحدهای اقتصادی استفاده می شود. عناوین زیر معمولا در نظر گرفته می شوند:

1. هزینه های عمومی و اداری
2. هزینه های توزیع و فروش
3. هزینه های مالی
4. هزینه استهلاک
5. هزینه های حقوق و دستمزد

1- هزینه های عمومی و اداری

هزینه هایی که به صورت دوره ای و ثابت پرداخت می شوند. معمولاً میزان این هزینه ها ثابت بوده و تأثیر مستقیمی بر میزان فروش ندارد و به عنوان هزینه های عمومی شرکت در نظر گرفته می شود.

نمونه هزینه های عمومی و اداری

• هزینه قبض آب و…

هزینه پست و…

• هزینه تاکسی و…
• هزینه تنقلات و چای و پذیرایی
• هزینه مواد مصرفی

2- بهای تمام شده توزیع و فروش در حسابداری

هزینه هایی که مستقیماً بر فروش محصولات تأثیر می گذارد. به عبارت دیگر، هر چه میزان این هزینه ها بیشتر باشد، میزان فروش نیز بیشتر می شود.

نمونه ای از هزینه توزیع و فروش

• حمل و نقل
• فهرست
• بازار یابی
• بسته بندی
• تبلیغات

3- هزینه های مالی در حسابداری

بر اساس استاندارد حسابداری شماره 13، هزینه های تامین مالی شامل موارد زیر است:

الف) سود، کارمزد و جریمه تضمینی تسهیلات مالی کوتاه مدت و بلندمدت

ب) هزینه های اضافی تسهیلات مالی دریافتی از قبیل حق الثبت و حق تمبر اسناد ضمانت نقل و انتقال در رابطه با قراردادهای مربوط.

ج) مخارج تأمین مالی مربوط به قراردادهای اجاره به شرط تحصیل و خرید اقساط که بر اساس استانداردهای حسابداری مربوط شناسایی می شود.

شاید برای شما جالب باشد که در مورد سیستم های هزینه در حسابداری صنعتی بدانید. برای خواندن این مقاله روی لینک کلیک کنید.

4- هزینه استهلاک در حسابداری

هزینه استهلاک در واقع تقسیم ارزش دارایی بر طول مدت بهره برداری آن (از نظر زمان یا مقدار تولید) است. هزینه استهلاک یک هزینه نامشهود است. واحدهای اقتصادی معمولا مبلغی را به عنوان ذخیره استهلاک در نظر می گیرند تا در صورت بروز مشکل، عملیات مجموعه متوقف نشود.

نمونه ای از هزینه استهلاک ملک

• استهلاک ساختمان
• استهلاک ابزار
• استهلاک وسایل نقلیه
• استهلاک اثاثیه

انجام فعالیت حسابداری یک امر مهم در موارد مالی شرکت ها و … می باشد که می بایست این فعالیت را به یک مجموعه حسابداری با دانش و سابقه درخشان سپرد،شما می توانید تمامی فعالیت های مالی و حسابداری خود و کسب و کارتان را به مجموعه استاد حساب با بیش از 30 سال سابقه درخشان در تمامی خدمات حسابداری و مالی بسپارید تا خیالتان از امور مالی کسب و کار خود راحت باشد،برای اطلاعات بیشتر می توانید با پشتیبانی مجموعه تماس حاصل فرمایید.

5- هزینه حقوق و دستمزد در حسابداری

هزینه هایی که طبق ضوابط برای جبران کار کارکنان یک مجموعه پرداخت می شود. ملاک پرداخت حقوق قراردادی است که در ابتدای سال بین کارفرما و کارمند منعقد می شود.

آموزش حسابداری حقوق و دستمزد تمامی شبهات شما را در زمینه تهیه و تنظیم لیست حقوق و دستمزد برطرف خواهد کرد. همچنین هنگام حضور در هیئت های مختلف بخش کار، اطلاعات خوبی را در اختیار شما قرار می دهد.

دیگر هزینه ها

هزینه های غیرقابل پیش بینی و ناگهانی در محل فعالیت اقتصادی. مثل خرابی آسانسور.

نکته

گاهی اوقات یک هزینه دارای اجزای ثابت و متغیر است. بنابراین نمی توان آن را در یکی از دسته بندی های ثابت یا متغیر قرار داد. مانند هزینه حقوق و دستمزد؛ بخشی از حقوق و مزایای پایه مانند حقوق بازنشستگی و مسکن در آن و قسمت پاداش شغلی بر اساس عملکرد فرد و به صورت متغیر تعیین می شود.

طبقه بندی بهای تمام شده در واحدهای تولیدی

در واحدهای تولیدی علاوه بر هزینه های فوق، سایر هزینه ها نیز بر فرآیند تولید محصول تأثیر می گذارد. برخی از این هزینه ها عبارتند از:

هزینه مواد مستقیم

هزینه مواد اولیه مورد نیاز برای تولید یک محصول را هزینه مواد مستقیم می گویند. مانند ورق آهن در تولید خودرو

هزینه کار مستقیم

هزینه حقوق و دستمزد افرادی که مستقیماً در تولید محصول نقش دارند.

هزینه های سربار ساخت (هزینه غیر مستقیم)

هزینه هایی که مستقیماً به تولید محصول کمک نمی کند. اما نبود آنها مانع از ادامه کار می شود. مانند برق مصرفی در کارگاه تولید. به عبارت دیگر، تمام هزینه های ساخت به جز نیروی کار مستقیم و مواد مستقیم، زیرمجموعه ای از هزینه های سربار ساخت هستند. برای اطلاع از هزینه سربار و نحوه جذب آن به محاسبه نرخ جذب سربار مراجعه کنید.

یکی از موارد مهم در حسابداری صنعتی و تولیدی تهیه کاربرگ BOM در حسابداری صنعتی است. برای آشنایی با مفهوم درخت محصول و فرم BOM این مقاله را از دست ندهید.

سند بهای تمام شده چگونه در حسابداری ثبت می شود؟

ثبت سند حق الزحمه در دو مرحله انجام می شود:

مرحله اول: ثبت سند شناسایی هزینه

مرحله دوم: ثبت سند پرداخت

هر هزینه قبل از ثبت سند پرداخت باید در دفاتر مجموعه مشخص شود. حتی اگر بخشی از آن پرداخت شود و بخشی باقی بماند. شناسایی بهای تمام شده به معنای تعیین این است که کدام حساب ها تحت تأثیر هزینه مذکور قرار می گیرند.

مرحله اول: ثبت سند شناسایی هزینه

مرحله دوم: ثبت سند پرداخت هزینه

به مثال‌های زیر توجه نمایید.

مثال اول

نکته: گاهی برخی از هزینه ها هنوز پرداخت نشده است، اما باید شناسایی و ثبت شود. مانند هزینه استهلاک دارایی که به عنوان هزینه استهلاک شناسایی می شود و حساب هزینه استهلاک بدهکار می شود و استهلاک انباشته بستانکار می شود.

یک شرکت در تاریخ 12/5/1300 مبلغ 300.000.000 میلیون ریال به عنوان هزینه استهلاک ماشین آلات تولیدی محاسبه کرده است. این هزینه با ثبت سند حسابداری زیر مشخص می شود:

    مثال دوم

  نکته: گاهی بخشی از وجه هزینه پرداخت شده است، اما قسمتی هنوز باقی مانده است. هر دو بخش باید در دفاتر ثبت شود.

شرکت فرداد مبلغ 17,000,000 ریال بابت خرید ماشین حساب جدید صورتحساب دریافت کرده است که مبلغ 10,000,000 ریال آن را از طریق کارتخوان پرداخت کرده ولی مابقی هنوز پرداخت نشده است. ثبت سند حسابداری مربوط به هزینه خرید ماشین حساب به صورت زیر است:

مثال سوم

  نکته: در صورتی که هزینه قبل از تاریخ ثبت سند پرداخت شده باشد نیازی به ثبت شناسنامه هزینه نیست.

شرکت شایان در تاریخ 24/4/1400 مبلغ 800.000.000 ریال بابت تعمیر ماشین آلات پرداخت نمود. سند حسابداری این هزینه در روز بعد به شرح زیر ثبت می شود:

نمونه ثبت حسابداری هزینه

نحوه ثبت سند حسابداری برگشت هزینه ها چگونه است؟

گاهی اوقات هزینه اضافی پرداخت شده است و این مبلغ باید برگردانده شود. از آنجایی که حساب هزینه ماهیت بدهی دارد، در این مواقع می توانید در قسمت درآمد حسابی تحت عنوان «درآمد حاصل از برگشت هزینه ها» ایجاد کرده و این حساب را بستانکار کنید. اما چون حساب درآمد مشمول مالیات است، بهتر است همان حساب هزینه را با مدارک لازم بستانکار کنید.

مثال: شرکت شکوری مبلغ 15.000.000 ریال برای خرید تجهیزات پذیرایی پرداخت کرده است. در صورتی که مبلغ این دستگاه ها 10.000.000 ریال بوده است. سند برگشت مابه التفاوت مبلغ به شرح زیر ثبت می شود:

شما می توانید با مراجعه به سایت استاد حساب از آموزش ها و دوره های متعدد این مجموعه مانند اکسل،هلو و … بهره مند شوید.