انواع روش های هزینه یابی در حسابداری مدیریت و صنعتی

روش های هزینه یابی در حسابداری برای محاسبه بهای تمام شده محصول استفاده می شود. سیستم های هزینه یابی شامل سیستم هزینه یابی سفارش و سیستم هزینه یابی مرحله ای است. روش های هزینه یابی که برای پیاده سازی سیستم های هزینه یابی مورد استفاده قرار می گیرند شامل روش های هزینه یابی واقعی، هزینه یابی عادی و هزینه یابی استاندارد می باشد.

مفهوم حسابداری صنعتی

حسابداری صنعتی یکی از شاخه های حرفه حسابداری است که در زمینه های زیر مورد توجه قرار می گیرد:

• جمع آوری داده ها و اطلاعات در مورد عوامل هزینه
• محاسبه بهای تمام شده خدمات، محصولات و محصولات
• تجزیه و تحلیل گزارش ها
• بررسی روش های تولید
• بیان روشهای کاهش بهای تمام شده تولید

حسابداری صنعتی سیستمی است که اطلاعات و داده های مالی در زمینه حسابداری مالی و حسابداری مدیریت را مدیریت می کند. فرآیند تهیه صورت های مالی، برنامه ریزی، کنترل و تصمیم گیری در مورد اطلاعات مالی یکی از فعالیت هایی است که در حسابداری صنعتی انجام می شود.

کاربرد حسابداری صنعتی

از مزایای استفاده از حسابداری صنعتی یا هزینه یابی توسط مدیران می توان به کنترل بر هزینه های مواد، دستمزد و هزینه های تولید، تصمیم گیری صحیح و دقیق در جهت افزایش تولید و ارتقای کیفیت تصمیم گیری مدیران اشاره کرد. از جمله کاربردهای حسابداری می توان به استفاده از هزینه در شرکت های حمل و نقل، خطوط هوایی، شرکت های بیمه عمده فروشی، بانک ها، کارخانجات و صنایع تولیدی، دانشگاه ها و بیمارستان ها اشاره کرد.

مفهوم هزینه یابی

ما فرآیند شناسایی، طبقه بندی، اندازه گیری، خلاصه و جمع آوری هزینه ها را هزینه یابی می نامیم. با توجه به اینکه شناسایی بهای تمام شده بخشی از فرآیند سیستم حسابداری صنعتی است، شناخت روش های بهای تمام شده در حسابداری صنعتی ضروری است. هزینه یابی در حسابداری صنعتی به عنوان منابعی تعریف می شود که برای دستیابی به یک هدف خاص قربانی می شوند.

طبقه بندی بهای تمام شده در حسابداری

هزینه یابی در حسابداری صنعتی انواع و اقشار مختلفی دارد. معیارهای مختلفی برای دسته بندی و طبقه بندی هزینه ها وجود دارد. طبقه بندی هزینه ها به شرح زیر است:

• طبقه بندی هزینه ها به دو صورت مستقیم و غیر مستقیم
• طبقه بندی هزینه ها بر اساس عناصر تشکیل دهنده محصول
• طبقه بندی هزینه ها بر اساس هزینه دوره و محصول
• طبقه بندی هزینه ها بر اساس رفتار هزینه

سیستم های هزینه یابی در حسابداری

انواع سیستم های هزینه یابی شامل سیستم های سفارش کار و هزینه یابی مرحله ای می باشد. هر یک از سیستم های هزینه یابی کاربردهای متفاوتی در سازمان ها و شرکت ها دارند. در شرکت هایی که محصولات را بر اساس مشخصات دریافتی از مشتریان تولید می کنند، از سیستم هزینه یابی سفارش کار استفاده می شود. بهتر است در شرکت هایی که محصولات را به صورت انبوه و مستمر تولید می کنند از سیستم های هزینه یابی مرحله ای استفاده شود. روش های مورد استفاده در هر دو سیستم هزینه یابی سفارش کار و مرحله شامل موارد زیر است:

• روش هزینه یابی واقعی
• روش هزینه یابی عادی
• روش هزینه یابی استاندارد

روش های هزینه یابی در حسابداری صنعتی

روش هزینه یابی واقعی به این صورت است که تمام هزینه های انجام شده برای ساخت محصول اعم از مواد، دستمزد و سربار، بهای تمام شده محصول و هزینه های واقعی انجام شده در طول دوره مالی با هزینه های واقعی محاسبه می شود.

روش هزینه یابی معمولی

روش هزینه یابی عادی به این صورت است که هزینه های انجام شده مانند مواد، دستمزد و سربار به طور معمول محاسبه می شود. یعنی هزینه مصالح و دستمزد طی دوره مالی با توجه به مبلغ واقعی به حساب کنترل کالاهای در حال ساخت بدهکار می شود. هزینه های سربار تولید برای هر محصول با در نظر گرفتن نرخ سربار از پیش تعیین شده محاسبه و در فرآیند ساخت به حساب کنترل محصول بدهکار می شود. در پایان دوره مالی، مقایسه ای بین هزینه های واقعی سربار و سربار جذب شده ساخت و ساز، کسر یا مازاد سربار جذب شده محاسبه می شود. در نهایت پس از واریز کسر یا اضافه جذب سربار به حساب های مربوطه، هزینه واقعی محاسبه می شود. یکی از مزایای روش هزینه یابی عادی نسبت به روش هزینه یابی واقعی این است که میزان واقعی اکثر هزینه های سربار تا پایان دوره مالی مشخص نمی شود. بنابراین، استفاده از نرخ جذب سربار در طول دوره مالی برای محاسبه بهای تمام شده محصول سودمند است.

روش هزینه یابی استاندارد

روش هزینه یابی استاندارد به این صورت است که کلیه هزینه های مصالح، دستمزد و سربار با توجه به استانداردهای نرخ، ساعات کار و مصرف به حساب کنترل کالاهای در حال ساخت واریز می شود. در نهایت مابه التفاوت هزینه های واقعی و استاندارد محاسبه شده و به عنوان انحراف به دست آمده به حساب مربوطه واریز می شود.

مقایسه روش های هزینه یابی

برای مقایسه روش های هزینه یابی با توجه به عوامل بهای تمام شده می توان اشاره کرد که هزینه یابی واقعی در مورد مواد اولیه مستقیم، نیروی کار مستقیم یا دستمزد و سربار ساخت، واقعی است. هزینه یابی معمولی برآوردی برای عوامل مواد خام مستقیم و نیروی کار مستقیم واقعی یا دستمزد و برای سربار تولید است. همچنین هزینه یابی استاندارد در زمینه مواد اولیه مستقیم، نیروی کار مستقیم یا دستمزد و سربار ساخت استاندارد است.

تهیه گزارش هزینه

برای تهیه گزارش هزینه باید مراحل مختلف و مشخصی را طی کرد. از جمله مراحلی که در تهیه گزارش هزینه گنجانده شده است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تهیه جدول مقادیر مربوط به تولید
• محاسبه مقادیر تولید
• جمع بندی کل هزینه های قابل تخصیص
• قیمت تمام شده یک واحد را محاسبه کنید
• محاسبه بهای تمام شده واحدهای تکمیل شده و موجودی

از جمله مهم ترین گزارش های داخلی که در موسسات تولیدی درج می شود، گزارش های زیر است:

• گزارش خرید
• گزارش زباله
• گزارش کالاهای در حال ساخت
• گزارش تضییع موقوفات
• گزارش بهای تمام شده کالای ساخته شده
• گزارش مصرف دارو
• گزارش روش
• گزارش های استفاده شده توسط مدیریت

از مهم ترین گزارش های خارجی موسسات تولیدی می توان به گزارش های زیر اشاره کرد:

• گزارش سود سهام
• گزارش سود و زیان
• گزارش بهای تمام شده کالای فروخته شده
• ترازنامه
• گزارش جریان نقدی

شما می توانید با مراجعه به سایت استاد حساب از آموزش ها و دوره های متعدد این مجموعه مانند اکسل،هلو و … بهره مند شوید.