آشنایی با مراحل چرخه رسیدگی مالیاتی در سال ۱۴۰۲

مالیات چیزی است که همه کسب و کارها به نوعی با آن سروکار دارند. دانستن مراحل فرآیند مالیاتی و نحوه انجام هر مرحله چیزی است که همه مالیات دهندگان باید به دنبال پاسخی برای آن باشند. چه یک حسابدار یا یک صاحب کسب و کار باشید، مهم است که با عملکرد سازمان مالیاتی برای جلوگیری از ضرر و محافظت از حقوق خود آشنا باشید. ماده 239 قانون مالیات های مستقیم این موضوع را بیان می کند.

برداشت مالیات چیست؟

قانون، رسیدگی‌های مالیاتی را اینگونه تعریف می‌کند که توسط مؤدی برای حل اختلافات خود با اداره مالیات انجام می‌شود. این چارچوب و قواعد عملی است که مردم می توانند از آن برای احقاق حقوق خود استفاده کنند. این مجموعه مراحل را مرحله فرآیند مالیاتی می نامند. در ادامه با چرخه رسیدگی به مالیات و جزئیات آن بیشتر آشنا خواهیم شد.

مراحل رسیدگی مالیات

1. رئیس اداره امور مالیاتی مربوط
2. هیئت حل اختلاف مالیاتی
3. شورای عالی مالیاتی
4. هیئت سه نفره وزارت دارایی
5. دیوان عدالت اداری

1 رئیس اداره مالیات مربوط

این مرحله اولین مرحله رسیدگی مالیاتی است. سازمان امور مالیاتی کشور می تواند اختیار رسیدگی به درخواست ها را به رئیس سازمان امور مالیاتی تفویض کند. طبق ماده 239 قانون مالیات های مستقیم، مؤدی یا وکیل او در مرحله اول حداکثر ظرف سی روز پس از ابلاغ حق اعتراض به تشخیص را دارد. این اعتراض باید همراه با مستند باشد. عموماً اعتراض حداقل ده روز پس از ابلاغ اوراق رسیدگی می شود. بنابراین اگر می خواهید جلسه شما زودتر برگزار شود، حتما درخواست دهید. مرجع ذیربط موظف است ظرف سی روز پس از تاریخ ثبت درخواست به آن رسیدگی کند. در صورتی که مدارک ارائه شده کافی نباشد، مأمور مربوطه درخواست را رد کرده و با نوشتن در پشت برگ تشخیص به مؤدی اعلام می‌کند. در غیر این صورت دوباره نظر خود را پشت برگه تشخیص می نویسند و برای امضای مودی می فرستند. در صورتی که مشکل مؤدی در این مرحله حل نشد، درخواست وی به مرحله هیأت حل اختلاف ارسال می شود.

2 هیئت حل اختلاف

نام دیگر این هیئت، هیئت ماده 216 قانون مالیات های مستقیم است. این هیئت متشکل از سه نفر شامل یک قاضی، یک نماینده سازمان امور مالیاتی و یک نماینده از مودیان می باشد. قضات در این موارد هم می توانند شاغل و هم بازنشسته باشند. سازمان امور مالیاتی کشور در صورت نبود قاضی بازنشسته واجد شرایط و عدم وجود پرونده در استان یا شهرستان نسبت به معرفی سرپرست پرونده مذکور از قوه قضائیه تقاضا دارد. نماینده مؤدی نیز ممکن است ذیحساب رسمی یا شخصی از اتاق بازرگانی و منابع و معادن یا شورای اسلامی یا شوراهای صنفی شهرستان باشد. انتخاب این شخص به عهده مودی است. هیئت مدیره زمانی که درخواست را بررسی می کند به مودی اطلاع می دهد. هیئت حل اختلاف مدارک ارائه شده توسط مودی را بررسی خواهد کرد. در صورتی که پرونده مؤدی در این مرحله حل و فصل شود و حکم از سوی مؤدی پذیرفته شود، رأی قطعی صادر می شود و مؤدی باید مبلغ مقرر را بپردازد. اگر مودی به رأی هیأت حل اختلاف اعتراض کند سی روز فرصت دارد نسبت به آن اعتراض کند. البته حق اعتراض برای سازمانهای امور مالیاتی نیز محفوظ است و نمایندگان سازمانهای امور مالیاتی می توانند به شورای عالی مالیاتی اعتراض کنند. اکثر مسائل مالیاتی در این مرحله حل می شود.

این شورا بسیار حائز اهمیت است و از نظر رئیس سازمان امور مالیاتی به عنوان مشاور مهم تصمیم گیری می باشد. اعضای این شورا 25 نفر با مدرک تحصیلی فوق لیسانس و بالاتر از سوی وزیر اقتصاد و دارایی منصوب می شوند. پیشنهاد این افراد بر عهده رئیس سازمان امور مالیاتی است. این افراد همگی از متخصصان و بزرگان عرصه اقتصاد و مالیات هستند. عضویت این افراد برای مدت سه سال صادر می شود. مودی در صورت اعتراض به رأی هیأت حل اختلاف می تواند ظرف سی روز از تاریخ رأی شکایت خود را به شورای مالیاتی کل کشور تقدیم کند. در صورتی که این شورا رأی هیأت حل اختلاف را تأیید نکند، پرونده برای رسیدگی در هیأت دیگری به سازمان امور مالیاتی اعاده می شود. اما در صورت تایید رای هیات حل اختلاف، موضوع به هیات سه نفره اقتصادی خواهد رفت. شورای عالی مالیاتی دارای سه شعبه است که هر کدام سه عضو دارند. در صورت تخلف در یکی از این شعب به شعبه دیگر ارجاع می شود. اگر در استان محل زندگی مودی شعبه شورای مالیاتی وجود نداشته باشد، موضوع به نزدیکترین شورا ارجاع خواهد شد.

3 هیئت مدیره سه نفره اقتصاد

این مرحله چهارمین مرحله رسیدگی مالیاتی است اگر موضوع در مرجع دیگری حل و فصل نشود به این مرحله می رسد که یکی از مراحل فوق العاده است. وزیر اقتصاد و دارایی سه نفر را برای عضویت در هیئت مدیره انتخاب می کند. مودی می‌تواند موضوع را به این هیئت سه نفره ببرد و تصمیم فاز قبلی را لغو کند. اگر پرونده در این مرحله منتفی شود، مودی پرونده خود را به مرحله بعدی خواهد برد.

4 دیوان عدالت اداری

در مرحله نهایی و بالاترین مرحله رسیدگی به پرونده مالیاتی، پرونده به دادگاه اداری می رسد. مودی می تواند پس از گذشت سه ماه از تاریخ صدور رأی هیئت سه نفره اقتصادی، شکایت خود را به دیوان عدالت اداری برساند. در این مرحله با استفاده از قوانین قضایی به این امور رسیدگی می شود و از سازمان امور مالیاتی جدا می باشد. در صورتی که در مهلت اعلام شده در مرحله قبل اعتراض نکرده و مبلغ متعلقه به عنوان مالیات تعیین شده باشد، می‌تواند به استناد ماده ۱۳ و بند ۱ قانون مربوطه در دیوان عدالت اداری اعتراض کند. چنانچه در این مرحله رأی هیأت قبلی نقض شود، دادگاه پرونده را به هیأت دیگری ارجاع می دهد. رسیدگی به پرونده در این مرحله زمان بر است و بهتر است پرونده مالیاتی در مرحله دیگری تکمیل شود. بدیهی است در هر مرحله که مؤدی یا وکیل یا ذیحساب وی نسبت به حکم صادره اعتراض یا شکایت نکند، پرونده طبق ماده ۲۳۹ قانون مالیات های مستقیم مختومه اعلام شده و شخص مکلف به پرداخت وجه آن می باشد. توسط سازمان تایید شده است.

جمعبندی

مودی می‌تواند در بازه زمانی معینی که اعلام شده است به تصمیم صادر شده توسط هر مرجع اعتراض کند اگر زمان حل و فصل موضوع گذشته باشد، پرونده مختومه و شکایت شخص باطل می شود. آنها فقط می توانند به دادگاه اداری شکایت کنند که مرحله طولانی است و باید اسناد معتبر زیادی ارائه شود. پرونده در چه مرحله ای مختومه می شود بستگی به اسناد و مدارک شخص و نوع دفاع از پرونده او دارد. استفاده از حسابداران حرفه ای و با تجربه به شما کمک می کند تا حد امکان مالیات کمتری بپردازید و پرونده مالیاتی خود را سریعتر ببندید.