آشنایی با ابزارهای مشتقه

این روزها در سراسر جهان و به تبع آن در کشور ما استفاده از ابزارهای مشتقه در معاملات به سرعت در حال گسترش است، اما همچنان بسیاری از معامله گران آشنایی کافی با این ابزار ندارند. در این مقاله سعی داریم جدا از مسائل فنی و پیچیده، ابزارهای مشتق و کاربردهای آنها را به صورت مختصر و کاربردی معرفی کنیم.

شاید در اولین روزهایی که بشر تغییرات مربوط به برابری ارزش کالاها را در مقایسه با یکدیگر مشاهده کرد، به اثرات ریسک بازار بر ارزش دارایی های خود پی برد. با خلق پول و تحولات متعاقب آن در جنبه های اقتصادی، حتی مردم عادی نیز به فکر مهار این ضرر احتمالی افتادند، زیرا به مرور زمان حجم و عمق بازار افزایش یافت و تغییرات سریع عرضه و تقاضا به ویژه به دلیل عملیات سفته بازانه آشکارتر شد.

اصطلاح ابزار مشتقه بازارهای ارز و پول از اواخر دهه هشتاد میلادی مورد استفاده قرار گرفت. ابزارهای مشتقه برگرفته از ابزارهای اساسی مانند کالا و انرژی، ارز، پول و سرمایه است و بسیاری از معاملات مربوط به ابزارهای مشتقه از نظر مبلغ و سررسید تسویه ثابت بوده و در بورس های مربوطه انجام می شود. به روش اعلام قیمت در بازار برای چندین سال انجام می شود. . معاملات در این بازارها نسبت به بازار نقدی نقدینگی بسیار بالایی دارد و هزینه کمتری در بازار ایجاد می کند.

در بحث سرمایه گذاری و مدیریت مالی استفاده از ابزارهای مالی اجتناب ناپذیر است و انتخاب آن با توجه به موقعیت و وضعیت بازار صورت می گیرد. سرمایه گذاران و کارشناسان فنی به دنبال سرمایه گذاری هایی با حداقل ریسک در بازار و یا کاهش و انتقال آن هستند تا بتوانند به سطح قابل قبولی از سود برسند. اینجاست که استفاده از ابزارهای مشتق مهم می شود.

تعریف ابزارهای مشتقه

ابزار مشتقه ابزاری مالی است که ساختار و ارزش پرداخت آن از ارزش اوراق بهادار، کالاهای اساسی، نرخ بهره و شاخص اوراق بهادار مربوط به دست می‌آید.

بر اساس تعریف، ابزارهای مشتقه معاملاتی هستند که در آن دارایی اصلی منتقل نمی شود و تغییرات قیمتی ابزارهای مشتقه ناشی از تغییر قیمت کالای مربوطه است. فقط تفاوت قیمت یا حق بیمه بین طرفین تسویه می شود.

ویژگی های ابزارهای مشتقه

• قیمت اوراق مشتقه مانند سایر کالاها و اوراق به عرضه و تقاضا بستگی ندارد، بلکه به قیمت دارایی ها و پشتوانه اوراق بستگی دارد.
• هجینگ در بازار نقدی یا تحویل فوری برای آینده کپی می شود، یعنی آنچه در بازار امروز موجود است با همین شرایط در آینده به دست می آید.
• بدهی در اوراق مشتقه یک ادعای احتمالی در یک زمان معین است که آنها را به یک اهرم بسیار قوی تبدیل می کند. بدهی تعهدی در قبال خریدار است.
• محلی که طرفین برای مبادله اوراق مشتقه غیراستاندارد مراجعه می کنند، بازار فرابورس است که برای یکی ریسک رخ می دهد و دیگری امن می ماند و در این بازار، تسویه حساب طرفین در بازار صورت می گیرد. زمان تعیین شده و پرداخت های لازم انجام می شود.

یکی از شاخه های حسابداری حسابداری مدیریت است که نقش اساسی در شرکت ها و مشاغل دارد،دوره حسابداری مدیریت یکی از دوره های مرتبط با حسابداری است که آکادمی حسابداری استاد حساب این دوره را نیز پوشش داده است و شما می توانید با شرکت در این دوره مبحث حسابداری مدیریت را به شکل جامع یاد بگیرید و از خرید دوره های دیگر بی نیاز شوید

امتیازات بازارهای مشتقه نسبت به بازار نقدی

• معاملات در بازار مشتقه برای تعدیل ریسکی که پرتفوی سرمایه گذاران با آن مواجه است، نسبت به بازار نقدی ارزان تر است.
• معاملات سریعتر انجام می شود.
• بازار مشتقه می تواند نقدشوندگی بیشتری نسبت به بازار نقدی داشته باشد.

انواع ابزارهای مشتقه

قرارداد سلف

قرارداد سلف قراردادی است که به موجب آن دو طرف متعهد می‌شوند در یک تاریخ مشخص و قیمت مشخص، کالایی با کیفیت مشخص را بر اساس توافق تعیین شده طرفین مبادله می‌کنند.

قرارداد فوروارد

این قرارداد مشابه قرارداد فوروارد است که معمولا به دلیل اعتبار بالای دو طرف معامله، کل مبلغ در زمان تحویل کالا پرداخت می شود و معمولا در بازارهای خارج از بورس مورد استفاده قرار می گیرد.

قرارداد آتی

قرارداد آتی نوعی قرارداد است که طرفین معامله را در آینده متعهد می‌کند که در آن خریدار و فروشنده متعهد می‌شوند کالا و قیمت آن را در موعد مقرر به یکدیگر منتقل کنند.

انواع قراردادهای آتی

• قرارداد آتی نرخ ارز
• قرارداد آتی نرخ بهره
• قرارداد آتی بهادر
• قرارداد آتی کالا

قرارداد اختیار معامله

قرارداد اختیار معامله قراردادی است بین خریدار و فروشنده که در آن یک دارایی به گونه‌ای تعهد می‌شود که دارنده اختیار حق خرید یا فروش دارایی را به قیمت معین و در تاریخ معینی در آینده خواهد داشت.

انواع گزینه های معاملاتی

• اختیار خرید: دارنده اختیار خرید می تواند در ازای ارائه اختیار در تاریخ معینی در آینده، سهام خاصی را با قیمت توافقی مشخص خریداری کند.
• اختیار فروش: دارنده اختیار می تواند سهام مورد نظر خود را با امکان توافق بر ارائه اختیار در تاریخ مشخصی در آینده بفروشد.

مکانیزم بازار اختیار

معاملات اختیار معامله توسط اتاق پایاپای اختیار معامله انجام می شود.

این موسسه برای هر دو طرف نقش ضامن دارد و در حین معامله از طریق سپرده گذاری انجام می شود که ریسک نکول و ریسک نقدینگی را به حداقل می رساند.

شما می توانید با مراجعه به سایت استاد حساب از آموزش ها و دوره های متعدد این مجموعه مانند اکسل،هلو و … بهره مند شوید.